تقریری واقع گرایانه از اعتباریات علامه طباطبایی (ره)
نویسنده
چکیده مقاله:
ازآنجاکه علامه طباطبایی در کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم گزارههای اخلاقی را ذیل ادراکات اعتباری دستهبندی نموده و ارزش منطقی و واقعنمایی را از آنها سلب میکنند، همچنین آنها را تابع احتیاجات حیاتی و عوامل مخصوص محیطی بشر قلمداد کرده، برای آنها به تبع سیر تکاملی زندگی اجتماعی تغییر قایل میشوند و آنها را غیرضروری و موقت میخوانند، ابهاماتی درباره واقعگرایی ایشان در حوزه اخلاق و به تبع آن احکام دینی پدیدار میشود و برخی در عین پذیرش بعیدبودن و ناواقعگرابودن علامه در این حوزه، به ایشان نسبیتگرایی اخلاق را نسبت دادهاند. در صورتی که اعتباریبودن گزارههای اخلاقی به معنای قراردادی و انشایی بودن گزارههای اخلاقی باشد، نمیتوان هیچ گزاره اخلاقی را مرتبط با واقعیت خارجی دانست، بلکه اعتبار گزارههای مذکور وابسته به خواست و قرارداد جامعه است و ازهمینرو واقعنمایی و به تبع اطلاق گزارههای اخلاقی مورد خدشه واقع میشود و مستلزم نسبیگرایی در نظام اخلاقی خواهد شد. نوشته حاضر در نظر دارد با نگاهی تحلیلی و با توجه به مبانی فکری و مجموع آرای علامه در کتب مختلفشان به بررسی مبنای فکری ایشان در ارتباط با اخباری یا انشایی تلقیکردن گزارههای اخلاقی بپردازد. در این نوشته چگونگی مواجهه شاگردان طراز اول علامه با نظریه اعتباریات علامه نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت و نظر ایشان در باب اعتباریات روشن خواهد گشت. بیشک این مسئله تاُثیر بسیار عمیقی بر چگونگی استفاده ازدین و آموزههای دینی در بعد اخلاق و احکام خواهد داشت.
منابع مشابه
پول در اقتصاد اسلامی از دید اعتباریات علامه طباطبایی(ره)
پول، یکی از مفهومهای چالشبرانگیز اقتصاد است و میتوان تفسیرهای آن را به تعداد مکتبها و نحلههای فکری اقتصاد، متکثر و متنوع دانست. در تحقیق پیش رو در پی فهم پول نه از دید فقهی بلکه از نگاه فلسفی هستیم. پرسش اصلی تحقیق حقیقتشناسی پول از رهگذر فلسفی است. فرضیه تحقیق به تبعیت از بحث اعتباریات علامه; عبارت از این است که «پول مفهومی اعتباری میباشد». تلقی اعتباری از پول دلالتهای قابل توجهی برا...
متن کاملتاملی در منشا ارزش بیت کوین از منظر اعتباریات علامه طباطبایی (ره)
پول از نهادهای قدرتمندی است که محصول اجتماعی شدن انسان است و باید آنرا به مثابه واقعیتی اجتماعی تلقی کرد که در عین داشتن وجود مخصوص و مستقل از تظاهرات فردی در سراسر جامعه، پذیرشی عام دارد. از آنجا که در سالهای اخیر در بین انواع مصادیق پول، بیتکوین به عنوان پول دیجیتالی بدون پشتوانه غیرمتمرکزی مطرح شده که با بهرهگیری از تکنولوژی رمزنگا...
متن کاملواقع نمایی و ارزش معرفتی شناختهای ظنّی بر مبنای نظریه اعتباریات علامه طباطبایی
باور ظنّی و غیریقینی در فلسفۀ اسلامی در حکم جهل است و ادلۀ اعتبار «اطمینان» در علم اصول نیز تنها ارزش عملی آن را اثبات میکند. پرسش این است که آیا ادراکات غیریقینی ارزش معرفتی ندارند. در این مقاله با بازسازی نظریۀ اعتباریات و تقسیم «وجودهای ذهنی» به «وجود ذهنی حقیقی» و «وجود ذهنی اعتباری» نشان میدهیم که برخی از «معانی اعتباری» میتوانند از واقعیت حکایت کنند. درصورتی ادراک اعتباری واقعیت را بازن...
متن کاملاعتباریات قبل از اجتماع از نظر علامه طباطبایی
فیلسوفان از جنبههای مختلفی ادراکات آدمی را تقسیم کردهاند. یکی از تقسیمات ادراک، تقسیم آن به ادراک حقیقی و اعتباری است. ادراکات اعتباری ابزارهای فکری است که آدمی میسازد تا به وسیلهی آن رفتارهای خود را تنظیم کند و به اهداف مطلوب خود نائل شود. علامه طباطبایی ادراکات اعتباری را به دو دستهی ادراکات قبل از اجتماع و ادراکات بعد از اجتماع تقسیم میکند. به نظر علامه طباطبایی ادراکات اعتباری قبل از ...
متن کاملاعتباریات و علوم انسانی از منظر علامه طباطبایی
از جمله مباحث مبنایی فلسفه علوم انسانی، تعیین ماهیت مفاهیم و گزارههایی است که در نظریههای این علوم به کار میروند. ماهیت این مفاهیم و گزارهها بستگی تامّ به ماهیت موضوع این علوم دارد. علامه طباطبایی، به عنوان یکی از بارزترین متفکران اسلامی، عملاً به نظریهپردازی در برخی مسائل علوم انسانی دست یازیدهاند. مطالعه رویکرد ایشان در این نظریهپردازیها، خصوصاً در تفسیر شریف المیزان و همچنین دقت در قرای...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 22 شماره 85
صفحات 1- 18
تاریخ انتشار 2017-10-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023